Đó là lời khuyên của linh mục triết gia
Dòng Tên Michael J. Buckley về những gì chúng ta cần thách thức bản thân mỗi
ngày. Khi đối diện với đời sống thực tế, lời cầu nguyện thường là việc nhàm
chán nhất để làm. Vậy lời cầu nguyện tạo nên được khác biệt gì?
Tôi sẽ cầu nguyện cho bạn! Xin nhớ đến
tôi trong lời cầu nguyện! Chúng ta luôn nói những câu này. Tôi cho là không
ngày nào chúng ta không hứa cầu nguyện cho ai đó. Tuy nhiên, chúng ta có thật sự
tin lời cầu nguyện của chúng ta tạo nên khác biệt không? Chúng ta thật sự tin lời
cầu nguyện của chúng ta có thể chặn đứng được đại dịch, xoa dịu căng thẳng
trong cộng đồng, xóa bỏ hàng thế kỷ hiểu lầm giữa các giáo phái, chữa lành căn
bệnh nan y, đưa con em chúng ta trở lại với nhà thờ, hay làm cho ai đó tha thứ
cho chúng ta không? Lời cầu nguyện có thể làm gì khi chúng ta bất lực trong một
hoàn cảnh nào đó?
Chúa Giêsu nói rằng có những con quỷ chỉ
có thể bị xua đuổi nhờ lời cầu nguyện và chay tịnh. Tôi cho rằng, chúng ta tin
câu này theo nghĩa đen như việc trừ quỷ thì dễ hơn là tin lời cầu nguyện có thể
xua trừ những con quỷ trần tục như hận thù, bất công, hiểu lầm, chia rẽ, chiến
tranh, kỳ thị chủng tộc, chủ nghĩa dân tộc, định kiến bất dung và những chứng bệnh
thể xác cũng như tâm hồn. Đây là những con quỷ thật sự đang bủa vây cuộc sống
chúng ta và dù chúng ta xin Thiên Chúa giúp đỡ trong lời cầu nguyện, nhưng thường
chúng ta không mấy tin tưởng lời cầu nguyện của mình sẽ tạo nên khác biệt. Sao có
thể như thế?
Lịch sử lâu dài của Do thái giáo và Kitô
giáo dạy chúng ta, Thiên Chúa không có thói quen can thiệp trực tiếp vào đời sống
tự nhiên và đời sống nhân loại, ít nhất không phải theo cách mà chúng ta thấy
được. Các phép lạ có xảy ra, có thể theo hàng triệu cách mà chúng ta không nhận
thức được. Nhưng nếu chúng ta không thể nhìn thấy phép lạ, thì chúng có thật
không?
Hiện thực có những phương thức khác. Có
kinh nghiệm và thần nghiệm. Cả hai đều có thật, dù chúng ta không xem cả hai
như nhau về phương diện hành động của Thiên Chúa trong lịch sử. Nếu một xác chết
đội mồ sống lại (Phục sinh) hay nếu cả một dân tộc bước đi khô ráo qua Biển Đỏ
(Xuất hành) thì rõ ràng đó là sự can thiệp của Thiên Chúa trong thế giới chúng
ta, nhưng nếu một lãnh đạo thế giới hồi tâm chuyển ý và đột nhiên đồng cảm với
người nghèo, làm sao chúng ta biết được điều gì dẫn đến chuyện này? Với mọi sự
chúng ta cầu nguyện cũng vậy.
Điều gì thúc đẩy trí khôn dẫn đến việc
tìm ra vắcxin cho đại dịch? Thuần túy là cơ may sao? Hay sự can thiệp từ trời
cao? Ta cũng có thể đặt câu hỏi đó với hầu hết mọi điều chúng ta cầu nguyện, từ
tình hình thế giới cho đến sức khỏe của mình. Nguồn nào đem lại hứng khởi, phục
hồi sức khỏe, xóa tan cay đắng, biến đổi nhân tâm, giúp đem lại quyết định sáng
suốt hay một cơ hội gặp ai đó khiến cả cuộc đời chúng ta tốt đẹp hơn? Cơ may
thuần túy hay ngẫu nhiên tình cờ? Hay là ơn phúc và sự dẫn dắt của Chúa nhờ lời
cầu nguyện, dù là của chính mình hay người khác cầu cho mình?
Tâm điểm của đức tin Kitô giáo là chúng
ta đều thuộc về một thân thể nhiệm mầu, Nhiệm thể Chúa Kitô. Đây không phải là
cách nói ẩn dụ. Cơ thể này là một cơ thể sống, cũng thật như một cơ thể vật chất.
Bên trong cơ thể vật chất, mọi phần đều ảnh hưởng đến nhau, dù tốt hay xấu. Các
enzym (chất xúc tác sinh học) lành mạnh giúp cơ thể duy trì sức khỏe, còn các
vi-rút không lành mạnh thì làm suy yếu cả cơ thể. Nếu đúng là thế, mà đúng là
thế thật, thì cái gọi là hành động thật sự cá nhân không tồn tại. Mọi việc
chúng ta làm, dù là trong tư tưởng, có tác động đến người khác và do đó tư tưởng
và hành động của chúng ta hoặc enzym lành mạnh hoặc vi-rút gây hại cho người
khác. Lời cầu nguyện của chúng ta là enzym lành mạnh tác động đến toàn bộ cơ thể,
nhất là đến những người, những sự việc mà chúng ta hướng tới. Đây là giáo lý đức
tin, chứ không phải một ý nghĩ đơn thuần.
Bà Dorothy Day từng có thời không thích
Thánh Têrêxa Hài đồng Giêsu, nghĩ rằng tách mình vào một tu viện nhỏ và “con đường
thần nghiệm nhỏ” là lòng mộ đạo ngây thơ. Về sau, khi bà Dorothy dốc sức làm những
việc lớn lao cho công lý và hòa bình, nhưng bà thấy dường như chúng không thay
đổi được đời sống thực tế bao nhiêu, bà đã nhận thánh Têrêxa làm quan thầy. Điều
mà bà Dorothy Day nhận ra qua kinh nghiệm của mình là những hành động dường như
nhỏ bé và vô ích về mặt thực dụng cho công lý và hòa bình, lại không vô ích
chút nào. Dù nhỏ, nhưng chúng đã giúp mở ra một không gian, mới đầu thì nhỏ,
nhưng dần dần mở rộng thành một thứ lớn hơn và có tác động hơn. Khi đưa một vài
enzym bé xíu vào cơ thể của thế giới, cuối cùng Dorothy Day đã giúp thế giới
lành mạnh hơn một chút.
Lời cầu nguyện là một chất kháng sinh
kín đáo khó thấy, có khi bị xem dường như vô dụng, nhưng lại thật sự cần thiết.