Trong bài viết này, chúng tôi sẽ nêu bật lên và
giải thích ngắn gọn năm bước đơn giản để giúp thực hiện việc Xét mình
hằng ngày. Sau đó, như một cách thức gia tăng động lực, chúng tôi sẽ gợi
lên một số ơn lành được ban xuống kèm theo trong đời sống thiêng liêng của bạn
nhờ việc xét mình ấy.
Nếu bạn đã đọc qua những tiểu luận, bài viết,
bài báo hay thậm chí các sách về chủ đề này, bạn sẽ thấy thứ tự các bước và từ
ngữ có thể thay đổi, thế nhưng khái niệm chủ đề luôn luôn bất biến. Phần trọng
yếu ở đây là Xét mình hằng ngày nên được đặt làm đích nhắm và
đưa ra thực hành bởi những người thiện chí. Bây giờ, hãy bắt đầu tiến trình
thôi.
NĂM BƯỚC CƠ BẢN CHO VIỆC
XÉT MÌNH HẰNG NGÀY THEO THÁNH INHAXIÔ
1. Gợi nhớ về Sự hiện
diện của Thiên Chúa.
Mọi lời cầu nguyện đích thực đều được bắt đầu
với việc gọi mời tâm trí chú tâm đến Sự hiện diện thường hằng của Thiên Chúa.
Chúng ta không bao giờ tách lìa với Thiên Chúa, và Người cũng chẳng bao giờ rời
xa chúng ta. Thánh Phaolô đã trích lời của một nhà thơ Hy Lạp để tỏ bày điều
này như sau: chính ở nơi Người mà chúng ta sống, cử động, và hiện
hữu (Cv 17:28). Thế nên, hãy khởi đầu việc Xét mình hằng ngày bằng
một tiếng gọi êm ái để tâm trí tập chú vào sự hiện diện thường hằng và tràn
ngập của Thiên Chúa. Thiên Chúa là Đấng hiện hữu trong mọi thời, mọi nơi, mọi
cảnh huống và mọi khúc quanh trong đời sống của bạn. Thậm chí, dù khi bạn phải
lạc lối giữa đêm tối của tâm hồn, thì Thiên Chúa vẫn hiện diện như Kim Ô chính
ngọ chiếu soi cuộc đời bạn.
Liên lỉ gợi nhớ về sự hiện diện của Thiên Chúa
để chúng ta thấy rằng Thiên Chúa là người Cha yêu thương, luôn khát mong những
điều tốt lành nhất cho con cái mình. Vì vậy, chúng ta nên gửi trao về Ngài với
trọn niềm trông cậy, tín thác và yêu mến.
2. Hãy tạ ơn Thiên Chúa
vì Người là Đấng Trọn Lành!
Thánh Inhaxiô luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của
tâm tình tri ân. Chúng ta nên dưỡng nuôi thái độ của niềm tri ân cảm tạ. Thánh
nhân nói rằng bản chất của tội lỗi chính là sự vô ơn – một đời sống thiếu vắng
những lời tri ân chân thành dâng lên Thiên Chúa. Với tất cả sự khiêm tốn, chúng
ta thấy rằng tất cả những ân ban chúng ta có được trong đời sống – môi trường
thiên nhiên, sức khỏe, các công trình mỹ thuật, đời sống thiêng liêng và siêu
nhiên,… – tất cả đều phát xuất từ Thiên Chúa là Suối Nguồn của mọi ân ban.
Thế nên, hãy nhìn lại thước phim của cuộc đời
bạn kể từ lần xét mình gần nhất và rộng mở con tim với trào tràn nỗi niềm cảm
tạ dâng về Thiên Chúa. Tắt một lời, mọi sự chúng ta có (ngoại trừ tội lỗi) đều
là những ân ban nhưng không đến từ cung lòng quảng đại của Thiên Chúa. Ngài
thật sự yêu mến, cũng như luôn luôn sẵn lòng tuôn đổ mưa hồng ân dư tràn trên
một tâm hồn biết nói lời cảm tạ. Thật đau xót biết bao cho Chúa Giêsu khi chỉ
có một trong mười người phong hủi quay trở lại tạ ơn Người!
3. Khẩn nài Thiên Chúa
trao ban Chúa Thánh Thần để có được Nhãn Giới của Thiên Chúa
Bước thứ ba trong tiến trình Xét mình
hằng ngày là hãy khẩn nài Thiên Chúa trao ban Chúa Thánh Thần, Nguồn
ân sủng của mọi ân sủng để rạng soi tâm trí và giúp bạn lật giở lại những ngày
đã qua của mình. Khiêm tốn là chân lý và bạn muốn van nài trong tất cả sự chân
thành của mình để được nhìn ngắm những gì bạn đã làm, thế nhưng vượt lên trên
tất cả những hành động bên ngoài, bạn thực sự muốn nài xin ơn thánh để có thể
thấy được những ý muốn ẩn tàng bên trong của mình. Chúng ta đừng quên rằng con
người chỉ thấy được bề nổi hay vẻ bên ngoài, nhưng Thiên Chúa có thể thấu hiểu
được cả những ý định bị che khuất.
4. Tâm tình tri ân và
thống hối
Trong suốt thời gian Xét mình, dường
như bạn sẽ luôn cảm nhận được sự tốt lành và những ân ban đặc biệt từ Thiên
Chúa, hãy tạ ơn Người vì điều đó. Dẫu vậy, dưới ánh sáng chân lý, Chúa Thánh
Thần sẽ chỉ ra những hành vi và cả những ý muốn sai trái và không đẹp lòng
Chúa. Duy chỉ mình Chúa là Đấng Toàn Hảo và Kinh Thánh dạy cho chúng ta biết
chính nhân có thể ngã bảy lần một ngày (x. Cn 24:16), nhưng chúng ta sẽ nhất
định đứng dậy và bước đi tiếp.
5. Quyết tâm, Hòa giải
và Đổi mới
Bước cuối trong tiến trình sẽ hướng tới tương
lai. Với ý thức sâu sắc về tình yêu trường cửu và sự tốt lành vô biên của Thiên
Chúa, cũng như nhìn nhận những yếu đuối nơi bản thân con người mình, chúng ta
hãy yêu mến Thiên Chúa nhiều hơn nữa ngay từ bây giờ, đồng thời hãy tránh xa
những con người, nơi chốn, sự vật hay trạng huống mà có thể kéo chúng ta ra
khỏi cương vị môn đệ đích thực của Thiên Chúa. Nói cách khác, việc Xét
mình hằng ngày sẽ nâng tầm ý thức của chúng ta và có thể giúp ích như
một liều thuốc ngăn ngừa tội lỗi. Nếu chúng ta biết được nơi nào có
hố sâu trên đường, chúng ta có thể tránh né hoặc nhảy qua nó một cách đơn
giản. Các vị Ẩn tu trong sa mạc đã nhấn
mạnh châm ngôn ngắn gọn này: Hãy biết chính bạn.
ÍCH LỢI CỦA VIỆC XÉT
MÌNH HẰNG NGÀY
Bây giờ, hãy bàn về những ích lợi không thể đếm
nổi của việc thực hành Xét mình hằng ngày. Ở đây, chúng ta sẽ đề
cập đến ba lợi điểm:
1. Luôn ý thức về Thiên
Chúa và đời sống cầu nguyện
Nếu việc Xét mình được tuân giữ
bền bỉ mỗi ngày với sự nhiệt tâm và thiện chí, thì chúng ta sẽ ngày càng ý thức
hơn về sự hiện diện đầy yêu thương của Chúa trong cuộc đời mình. Thiên Chúa
không còn là một hình bóng xa vời, cách biệt và mang tính thần thoại như trước
kia, nhưng Ngài sẽ trở nên gần gũi và hiện diện đích thực trong đời sống của
chúng ta.
Nếu bạn muốn, Ngài có thể trở thành người Bạn
thân thiết luôn song hành cùng bạn trên mọi nẻo đường. Chắc chắn, chúng ta sẽ
không bao giờ bị bỏ lại một mình; Chúa Giêsu chính là người Bạn thân thiết đó,
và Người luôn mong muốn chúng ta cùng chung chia từng khoảnh khắc trong đời
sống với Người. Hơn nữa, có Người ở bên, chắc chắn chúng ta sẽ ít phạm tội hơn.
Thánh Têrêsa Avila đã khẳng định rằng một trong những nguyên do chính gây ra
tội lỗi là việc chúng ta quên đi Sự Hiện diện thường hằng của Thiên Chúa.
2. Tránh được các cạm
bẫy
Tâm hồn chúng ta như mảnh vườn với đủ các loại
hoa thơm cũng như các hạt giống tốt xấu. Nhờ vào một nhận thức bén nhạy về các
ý muốn và động lực của tâm hồn, chúng ta có thể tránh khỏi việc nghiêng chiều
về các khuynh hướng không tốt. Khi thần khí xấu gõ cửa tâm hồn, chúng ta có thể
đóng kín và khóa cửa một cách an toàn. Nhiều người đã phạm tội do sự yếu đuối
của ý chí, cũng như sự ngây dại của bản thân mình. Việc Xét
mình hằng ngày sẽ nâng tầm ý thức của chúng ta, một yếu tố then chốt
để thăng tiến trong sự thánh thiện.
Việc Xét mình hằng ngày giống
như ngọn đèn rạng soi cho trái tim, linh hồn và cả những tác động bên trong của
lương tâm chúng ta. Chúng ta trở nên ý thức rõ ràng hơn về một Thiên Chúa tốt
lành và đầy lòng yêu thương. Thế nhưng, với ý thức sâu sắc này, chúng ta cũng
nhìn nhận được bản thân đã bao lần yếu đuối, bao lần vấp ngã và rơi vào vũng
lầy nhơ nhớp của tội lỗi. Sự hiểu biết sâu sắc về bản thân mình có thể giúp
chúng ta trở nên ân cần, kiên nhẫn và xót thương đến những anh chị em đang chật
vật đấu tranh với những khó khăn thử thách.
