TƯƠNG QUAN VỚI CÁC THÀNH VIÊN TRONG GIA
ĐÌNH:
SỰ THA THỨ VÀ ÂN SỦNG
CỦA CHÚA
Dom Cingoranelli
WHĐ (17.08.2023) – Trong cuộc sống, đôì khi vì những
bất đồng, cãi cọ, tranh chấp và những hành vi thái quá khiến các thành viên trong
gia đình tìm mọi cách để tránh dành thời gian cho nhau. Một số người thậm chí còn muốn cắt đứt luôn mối tương quan xã hội giữa họ và người thân. Vào thời điểm không ngừng bị tấn
công từ các thế lực bên ngoài như hiện
nay, thì điều quan trọng mà bất cứ gia đình nào cũng cần phải quan tâm đó là những xung đột nội bộ đang diễn ra, để có thể cùng nhau đứng vững, như là một gia
đình.
Gia đình hạnh phúc và gia đình bất hạnh
Lời nhận xét
thú vị được trích dẫn từ tác phẩm Anna
Karenina của văn hào Tolstoy
xuất hiện trong tâm trí tôi: “Tất cả các gia đình hạnh phúc đều giống nhau;
mỗi gia đình bất hạnh đều bất hạnh theo cách riêng của họ”. Tôi tin rằng có thể có nhiều cách giải
thích và bào chữa khác nhau về lý do
cho sự bất hòa cũng như bất hạnh trong
gia đình.
Những nguyên
nhân có thể gây ra bất hòa trong gia đình
Thật ra, sự bất hòa có thể phát sinh từ bất kỳ nguyên
nhân nào. Sống chung với nhau, hầu
hết chúng ta đều biết đến những “nút
nóng” riêng của từng người trong gia đình mình. Nói cách khác, đôi khi thật dễ dàng để khiến
ai đó “nổi giận”, mặc dù người chạm vào nút nóng đó chỉ đơn thuần là để cho vui, nhưng người
bị “nhấn nút” có thể
không thấy sự hài hước, mà thay vào
đó, là thấy bị tổn thương.
Đôi khi một
thành viên trong gia đình có quan điểm mạnh mẽ về các chủ đề chính trị, văn hóa, hoặc tôn giáo trái ngược với quan
điểm của các thành viên khác. Và sau đó, sự khác biệt này dẫn đến tình trạng giống như “dầu pha với nước” khiến cho sự khó chịu, khắc khẩu trở thành triệu chứng
gây nên sự xa cách giữa các thành viên trong gia đình.
Ngoài ra, theo dòng thời gian, một số sự cạnh tranh, ghen tị nào đó giữa các anh chị em cũng có thể phát triển hơn lên. Điều này cũng không có gì lạ, bởi vì sự
ganh tị giữa anh em ruột thịt đã tồn tại từ thời Cain và Abel.
Tha thứ lỗi lầm cho nhau
Mặc dù sự khác biệt,
như được đề cập trên đây, có
thể gây ra một số vấn đề, nhưng tình trạng khó chịu, căng thẳng
liên tục ở một số gia đình có thể xuất
phát từ thực tại sâu xa hơn đó là thiếu sự tha thứ cho những sai lầm của nhau trong quá khứ. Chẳng hạn, ai đó đã nói hoặc làm điều gì đó xúc
phạm tôi, từ nay, tôi sẽ giữ khoảng cách và không muốn liên quan gì đến
người ấy nữa. Nên việc họ có vô tình hay cố ý xúc phạm tôi hay không đều không quan trọng. Với tôi, tôi tin rằng họ luôn luôn thực sự có ý định
làm tổn thương tôi. Bất cứ điều gì họ đã nói, đã làm trong thời điểm đó mà với tôi, là điều ngu ngốc hoặc gây tổn thương, tôi sẽ nắm chặt lấy nó,
và gặm nhấm trong lòng thay
vì tha thứ cho họ.
Đức Giám mục Barron kể lại câu chuyện về một vị giúp tĩnh
tâm nói với một nhóm dự tĩnh tâm rằng: “Mỗi người hãy nghĩ đến một người nào đó mà mình thấy khó tiếp nhận nhất và hãy kể lại chi tiết những đặc điểm khiến
người ấy trở nên quá đáng ghét đối với mình như vậy. Sau đó, ngài khuyên họ trở về phòng và cầu xin Chúa tha thứ
cho những lỗi lầm giống như vậy
nơi chính bản thân từng người”.
Thật là một cơ hội tuyệt vời! Nhìn vào gương, và với sự trợ giúp đỡ
của ơn Chúa, chúng ta có thể thực hiện bước đầu tiên để tha thứ và bỏ đi sự oán
giận đối với những thành viên khó ưa
trong gia đình.
Vết thương nuôi dưỡng thù hận
Tuy nhiên, việc không thừa nhận ai đó cũng như sự xáo trộn trong
gia đình nói chung có thể vượt quá điều đơn
giản là từ chối sự tha thứ và lòng thương xót. Tận cùng của vấn đề đó là sự tổn thương của chính chúng ta. Phải công nhận rằng, khi sống chung, ai trong chúng ta cũng đều có thể gây tổn thương và bị
tổn thương cách nào đó. Có điều là, chúng ta ít khi quan tâm đến vết
thương mình gây ra, nhưng lại rất
lưu tâm đến vết thương của mình, chính mâu thuẫn này phát sinh những lời nói dối mà chúng ta tự
trấn an mình. Những tổn thương nơi chúng ta tạo cơ hội cho ma quỷ gây ảnh hưởng đến suy nghĩ và khiến chúng ta lặp
đi lặp lại và mở rộng những lời
nói dối đó. Qua lăng kính méo mó này, chúng ta không còn nhìn thấy thực tại khách quan mà chỉ nhìn thấy những vết thương theo thành kiến của mình. Từ đó, chúng ta thường quan sát thành viên mà mình có ác cảm nói hoặc làm điều gì đó, và ngay lập tức, chúng ta giả định về động cơ của họ, và rồi, sự tổn thương đang có sẵn mở ra cho chúng ta khả năng phòng
thủ và đưa ra những giả định thiên
kiến. Tiến sĩ Edgar Schein nói rằng, chính điều này dẫn chúng ta đến
những phản ứng cảm xúc không phù hợp, và chúng ta không biết rằng mình đã thực hiện một cú
nhảy cấp độ Olympic dẫn đến một kết luận sai lầm. Và cứ thế, mối tương quan của chúng ta với thành viên ấy
tiếp tục xuống dốc.
Chúng ta không nhìn như Thiên Chúa nhìn
Khi nhìn
vào những tính cách khác biệt, những tính xấu, những
điều khó chịu nơi các thành viên
trong gia đình mình, chúng ta rất
dễ quên rằng tất cả mọi người
đều được dựng nên theo hình ảnh
và giống Thiên Chúa. Không những thế,
chúng ta cũng quên là Thiên
Chúa yêu thương người khác vô bờ bến và vô điều kiện, bất chấp những gì tốt đẹp chúng ta không thấy nơi họ. Đồng
thời, nhiều khi chúng ta không biết là có thể họ đang trải qua điều gì vào thời điểm khiến họ hành động như vậy, kể cả việc bản thân họ đang bị tổn thương vì lời nói hoặc hành vi của chính chúng
ta.
Là con người, ai trong chúng ta cũng có những giới hạn nhất định, nên chúng ta không nhìn như Thiên Chúa nhìn, không thấy như Thiên
Chúa thấy ngay cả khi chúng
ta cố gắng để nhìn thấy điều tốt, điều
chân thật, và điều đẹp đẽ nơi người khác. Thậm chí, dù có tháo bỏ những lăng kính méo mó
của mình, thì chúng ta vẫn không thể nhìn
thấy bức tranh bao quát hơn như Thiên Chúa thấy.
Hơn nữa, cũng
không phải lúc nào chúng ta
cũng nhìn nhận bản thân – hành vi và động cơ của chính mình – một cách rõ ràng và không thành kiến. Trên thực tế, đã bao nhiêu lần chúng ta nghĩ rằng không phải mình
mà là người khác cần thay đổi như thế
nào? Thật dễ dàng để chúng ta chỉ ra những sai phạm của người khác, nhưng lại thường
mù quáng trước lỗi lầm của
chính mình.
Xa lánh
Một số người có thể nói: “Tôi muốn hoặc thực sự cần phải tránh những người gây
phiền hà và khiến tôi căng thẳng”.
Liệu đây có phải là điều Chúa
Giêsu đã làm khi Người thi
hành sứ vụ công khai chăng? Các
sách Phúc Âm cho thấy Chúa
Giêsu đã luôn ở giữa đám đông, ngay cả với
những người có hành vi sai trái, thậm chí cố ý đối xử tệ
với Người.
Chúng ta thường
chọn cách đơn giản nhất đó là né tránh những người thân trong gia đình mà chúng ta không ưa hoặc vì họ đã nói hoặc làm điều gì đó mà chúng ta coi là xúc phạm đến mình. Tuy nhiên, chúng ta
không thể làm điều này mãi mãi, vì đó chỉ là một cơ chế đối phó ngắn hạn.
Xét cho cùng, cách chúng ta phản ứng với một người nào đó nói lên nhiều điều về
chính chúng ta hơn là về họ.
Qua gương của Chúa
Giêsu, bằng cách tương tác với những người ấy, rất có thể Người muốn chúng ta trở thành chứng tá về thế nào là tình yêu đích thực của Kitô hữu.
Với ơn thánh, Chúa Giêsu muốn chúng ta thấy mình có thể thay đổi động cơ bằng cách
thay đổi hành vi của chính mình ra
sao. Từ đó, chúng ta có thể lớn lên trong nhân đức,
và điều này chắc chắn cũng
giúp ích cho các thành viên trong
gia đình chúng ta.
Ơn trợ lực của Chúa
Thiên Chúa muốn
giúp chúng ta yêu thương những người thân trong gia đình mình, nhưng đôi khi chúng ta, vì nhiều lý do, cảm thấy
điều này là bất khả thi. Chúng ta cần ơn Chúa. Với sự luyện tập và trợ lực của ân sủng, chúng ta
có thể học biết làm thế nào để không
vấp ngã trước những lời
nói, hành vi không
thích hợp của người khác bằng cách thay đổi suy nghĩ và hành vi của
chính mình.
Chúng ta cũng cần cầu xin Chúa Thánh Thần giúp chúng ta lớn
lên, không chỉ về sức mạnh mà còn về sự khôn ngoan và lòng bác ái. Ơn khôn
ngoan để giúp chúng ta nhìn, hiểu,
và đón nhận những thành viên khó ưa trong gia đình với sự kiên định, kiên trì, và kiên nhẫn. Lòng bác ái để
giúp chúng ta lớn lên khi học
cách tương tác với người khác, cả trong
và ngoài gia đình, bằng tình yêu như
Chúa yêu.
“Đối với Thiên Chúa, không gì là không thể
làm được” (Lc 1, 37). Liệu cách cư xử của chúng ta đối với những
người trong gia đình có cho thấy chân lý này chăng? Liệu gia đình của chúng ta sẽ cho thấy chân lý này được thể hiện nơi chúng ta như thế nào?
***
Nếu bạn muốn đem lại
hạnh phúc cho toàn thế giới,
hãy về nhà và yêu
thương gia đình mình.
(Thánh Têrêsa
Calcutta).
Nt. Anna Ngọc Diệp, OP
Dòng Đa Minh Thánh Tâm
Lược dịch từ: catholicstand.com (11. 08. 2023)
