ÊLISABÉT,
MẸ CỦA THÁNH GIOAN TẨY GIẢ – NIỀM VUI VÀ NỖI ĐAU
WGPQN
(29.11.2021) – Thánh sử Luca cung cấp nhiều chi tiết về Mẹ Maria và thời niên
thiếu của Chúa Giêsu, nhưng người nữ xuất hiện đầu tiên trong Tin Mừng của ngài
lại là Êlisabét, vợ của Zacaria và là mẹ của thánh Gioan Tẩy Giả. Câu chuyện
sinh con muộn của bà Êlisabét cũng giống như các chuyện các bà son sẻ sinh con
trong Cựu Ước. Nhưng nhìn xa hơn các câu chuyện này, sẽ thấy vai trò quan trọng
của phụ nữ trong lịch sử cứu độ. Trong nhãn quan đó, chúng ta cùng tìm hiểu về
cuộc đời bà Êlisabét, cũng gọi là Isave. Cả hai tên Isave hay Êlisabét được dịch từ tên gốc tiếng Hy Lạp “Ελισάβετ” và tiếng Do Thái (Hebrew)
Elisheva, אֱלִישֶׁבַע có
nghĩa là “Thiên Chúa Đã Thề”.[1][8]
Bà Êlisabét có họ thế nào với Mẹ Maria?
với Mẹ Maria, nhưng không nói rõ liên hệ họ hàng ra sao: “Kìa Êlisabét trong
hàng thân thích của người” (bản dịch nhóm CGKPV) / “Kìa bà Ê-li-sa-bét, người
họ hàng với bà…” (bản dịch Lm Nguyễn Thế Thuấn). Nhiều người đặt câu hỏi, sao
hai người có liên quan họ hàng với nhau được vì Êlisabét thuộc nhà Aaron (dòng
tộc Lê-vi) và mẹ Maria thuộc nhà Đavít (dòng tộc Giu-đa). Theo nhà chú giải
Kinh thánh Matthew Henry thì chuyện đó có thể xảy ra: “vì Êlisabét là con cái
nhà Aaron theo họ cha, nhưng cũng là con cái nhà Đavít theo họ mẹ”. Thế nên,
Êlisabeth có thể là chị em họ với mẹ Maria.[2][5][6] Nên biết rằng hôn nhân
giữa những người khác bộ tộc là điều bình thường ở Israel thời đó. Thánh
Hippolytus đã viết rằng bà Sobe, mẹ của bà Êlisabét và bà Anna, mẹ của đức
Maria là hai chị em và bà Sobe lấy chồng thuộc dòng dõi tư tế Lê-vi. Có lẽ
thánh Hippolytus đã lấy lối cắt nghĩa này từ các sách ngoài quy điển.[3]
trước mặt Thiên Chúa, đi đứng rập theo mọi điều răn giới luật của Chúa, vô
phương trách cứ. Nhưng ông bà lại không con, vì Êlisabét là người son
sẻ hiếm hoi; vả chăng hai ông bà lại đã cao niên cả rồi.”(Lc 1,5-7). Nói gì thì
nói, cả hai chắc là khổ tâm và thất vọng lắm vì theo văn hóa dân Do Thái thời
đó, vợ chồng không con là vì họ không được Chúa sủng ái. Nói cách khác, gia
đình có đông con là vì họ được Chúa thương yêu (Tv 127,3-6). Ở các xứ Phi Châu,
người không có con bị coi là người bị nguyền rủa. Và người ta thường đổ lỗi cho
người vợ đã gây nên cớ sự này. [4] Chuyện xảy ra khi ông Zacaria đến phiên dâng
hương trong đền thờ, Thiên Thần Gabriel hiện ra báo cho ông biết: “và Êlisabét,
vợ ngươi sẽ sinh cho một người con, và ngươi sẽ đặt tên nó là Gioan”. Nhưng ông
Zacaria không tin, chất vấn rằng: “Dựa vào đâu mà tôi biết được điều ấy?
Vì tôi đã già, và nhà tôi cũng đã lớn tuổi.” Vì không tin, ông Zacaria bị
phạt phải câm cho tới khi Gioan Tẩy Giả được sinh ra.
Maria ngoài cửa, hài nhi Gioan đã quẫy đạp trong lòng mẹ. Tiếp đến bà Êlisabét
được đầy Thánh Thần, nói lớn:”Trong nữ giới, có người là diễm phúc! Và
đáng chúc tụng thay hoa quả lòng người! (Lc 1, 42). Êlisabét được linh ứng cho
biết hài nhi trong bụng mẹ Maria là “Chúa”, vì thế bà nói trong sung sướng:
“Bởi đâu tôi được Thân Mẫu Chúa tôi đến với tôi thế này?” Mẹ Maria đáp lại với
một bài ca mà sau này gọi là bài “Magnificat”. Bài ca này có cùng ý tưởng với
bài ca của bà Hanna trong Cựu Ước khi bà này hát tạ ơn Thiên Chúa cho mình, một
người hiếm muộn, được sinh con (1 Sm 2,1-10).[5]
Có cả họ hàng láng giềng tham dự. Họ định lấy tên cha là Zacaria đặt cho con
trẻ như thông lệ thời đó. Nhưng bà Êlisabét nhất quyết tên con trẻ phải là
Gioan. Họ hàng láng giềng mới “làm hiệu hỏi người cha, xem ông muốn đặt tên cho
em bé là gì. Ông xin một tấm bảng nhỏ và viết: “Tên cháu là
Gio-an.” Ai nấy đều bỡ ngỡ. Ngay lúc ấy, miệng lưỡi ông lại mở ra,
ông nói được, và chúc tụng Thiên Chúa” (Lc 1,62-64). Theo các nhà chú giải Kinh
Thánh, ông Zacaria không những bị phạt phải câm, nhưng còn phải điếc nữa vì họ
hàng láng giềng đã phải “làm hiệu” khi muốn đối thoại với ông.[6] Ông Zacaria
chắc đã học được bài học về việc vâng theo lời Sứ Thần truyền. Đây cũng là một
chủ đề mà Luca hay nhắc đến; “Mẹ tôi và anh em tôi, chính là những ai nghe
lời Thiên Chúa và đem ra thực hành.”(Lc 8,21).
Thiên Sứ / Thiên Thần tổng cộng 25 lần trong Phúc Âm của Ngài, hơn phân nửa nằm
ở hai chương đầu. Phúc Âm của thánh Mát-thêu cũng kể chuyện Sứ Thần hiện ra
cùng thánh Giuse, nhưng vị thiên thần này không có danh tánh. Trái lại, trong
Phúc Âm Luca, vị thiên thần báo tin cho ông Zacaria và Mẹ Maria tên là Gabriel
(có nghĩa là Dũng Sĩ của Thiên Chúa). Trong Cựu Ước, cũng chính thiên thần
Gabriel này đã giải thích thị kiến cho tiên tri Daniel.[7] Câu chuyện kể việc
bà Êlisabét và ông Zacaria sinh ra Gioan Tẩy Giả khi cả hai quá tuổi sinh con
cũng giống các câu chuyện loại này trong Cựu Ước: Abraham và Sarah (18,1-5),
Manoah và vợ (Tl 13,2-25), và Elkanah và Hannah (11,1-23).[7]
Maria?
khả năng chuyện đó có thể xảy ra.
đầu tiên: “Trong nữ giới, có người là diễm phúc! Và đáng chúc tụng thay
hoa quả lòng người! Và bởi đâu tôi được thế này, là mẹ Chúa tôi đến
với tôi?” (Lc 1,42). Ai đã nói cho bà Êlisabét biết Maria là Mẹ Chúa, nếu không
phải là Sứ Thần Chúa đã cho bà biết điều đó?
tên cha là Zacaria mà gọi em. Nhưng mẹ em lên tiếng nói: “Không! Song
nó sẽ được gọi là Yoan!”(Lc 1, 59-60). Cha Dennis Hamm, S.J., một nhà chú
giải Kinh Thánh, viết rằng ông Zacaria đã bằng cách nào đó báo cho bà Êlisabeth
biết về lệnh truyền từ Sứ Thần về việc đặt tên con trẻ là Gioan.[6] Thế nhưng,
việc này cũng có thể xảy ra nếu như bà Êlisabét được Sứ Thần Gabriel truyền tin
trực tiếp với cùng nội dung như với ông Zacaria. Sứ Thần không chỉ truyền
tin cho các ông chồng nhưng cũng đã đối thoại với các bà vợ chịu cảnh son sẻ,
như bà Sarah, và vợ ông Manoah trong Cựu Ước, và Sứ Thần đã nói chuyện
trực tiếp với Mẹ Maria: “Và này, nơi lòng dạ, người sẽ thụ thai, và sinh con,
và người sẽ gọi tên Ngài là Yêsu.”(Lc 1, 31).
nhau trong Phúc Âm Luca, và sẽ là một điều khó hiểu nếu Sứ Thần chỉ truyền tin
cho Mẹ Maria mà không truyền tin cho bà Êlisabét.
nên phần đầu của kinh Kính Mừng. Một lời kinh vang vọng mọi ngày khắp cùng trái
đất để tôn vinh Mẹ Maria và cũng để gợi nhớ một nữ tì cũng là một bà mẹ khiêm
hạ, công chính, người đã dưỡng nuôi Gioan Tẩy Giả, Đấng Tiền Hô của Chúa Cứu
Thế.
sinh sống, cũng là nơi sinh của Gioan Tẩy Giả, có một tu viện dòng thánh
Phanxicô tên là Tu Viện Thánh Gioan Trong Hoang Mạc. Trong tu viện này có một
ngôi mộ, tương truyền là của bà Êlisabét.[8] Người ta không biết ông Zacaria
được chôn ở đâu. Nhưng theo Tiền Phúc Âm Giacôbê được viết vào thế kỷ thứ 2, khi Hêrôđê tìm giết các hài
nhi từ 2 tuổi trở xuống, ông Zacaria đã bị quân lính vua Hêrôđê giết chết khi
không khai ra nơi ông đã giấu hài nhi Gioan.[9]
Người ta không biết bà Êlisabét chết lúc nào, nhưng giả như bà còn sống khi
nghe tin đứa con Gioan thân yêu bị chặt đầu, thì nỗi đau của bà có khác chi nỗi
đau của mẹ Maria ôm xác con trên đồi Golgotha. Quả thật bà Êlisabét có vai trò
không nhỏ trong lịch sử cứu độ.
Luke Quang
———————————————-
[1] /https://apologeticspress.org/how-were-mary-and-elizabeth-related-2532/
[2] /http://www.tinmung.net/hoi%20dap/143.htm
[3] Henry, Matthew (1997), Commentary on the Whole Bible (Electronic
Database: Biblesoft).
[4] https://www.newadvent.org/cathen/05387b.htm (Mục
từ Êlisabeth)
[5] Farmer, William R. (Editor) and others: The International Bible Commentary.
Liturgical Press, Minnesota (1998)
[6] Chiu, José Enrique Aguilar (Editor) and others: The Paulist
Biblical Commentary, Paulist Press, New Jersey (2018) trang 1037-1040.
[7] Durken, Daniel OSB: New Collegeville
Bible Commentary, Liturgical Press, Minnesota (2017), trang 1111-1112.
[8] https://en.wikipedia.org/wiki/Elizabeth_(biblical_figure)
[9] https://en.wikipedia.org/wiki/Zechariah_(New_Testament_figure)
Nguồn:
gpquinhon.org (29.11.2021)