Ghen tị

Lòng ganh ghét đã khiến các con Giacób
coi đứa em ruột của mình là kẻ thù. Lòng ganh ghét cũng khiến các thượng tế và
kỳ lão Do Thái giết chết Đấng Messia mà toàn dân mong đợi bấy lâu nay. Dù chiếc
xe đã ngã, nhưng vết xe cũ vẫn luôn có người theo.

“Giacob mến thương Giuse hơn mọi đứa con
khác, vì ông sinh ra Giuse trong lúc tuổi già. Ông may cho Giuse một chiếc áo
nhiều mầu. Các anh của Giuse thấy cha mình thương Giuse hơn mọi đứa con, nên
sinh lòng ghen ghét và không thể nói chuyện thân mật với Giuse” (St 37, 3-4).

Câu chuyện về ông Giuse là một câu chuyện
phản ánh cái tầm thường nhỏ nhoi, cái ghen tị mù quáng và cái xấu xa trong con
người, ngay cả trong gia đình anh chị em với nhau. Nhưng nó cũng là một bài học
để dạy cho con người về sự quan phòng của Thiên Chúa, Thiên Chúa có thể rút ra
sự tốt lành ngay trong những kế hoạch mưu mô của con người, mà nói theo ngôn ngữ
của Đức cố hồng y Thuận là: Thiên Chúa vẽ thẳng trên những đường cong. Thiên
Chúa có thể rút ra cái tốt lành thiện hảo ngay trong chính những gì đã bị con
người phá nát. Như cậu bé Giuse bị trù dập, xém tí nữa bị giết chết, cuối cùng
bị bán đi cho dân ngoại lại trở thành vị cứu tinh của gia đình, của cả dân tộc,
và là hình ảnh báo trước của Đấng Cứu Thế.

Chúng ta học được nhiều điều trong câu chuyện
này, bắt đầu từ nhân sinh quan của chúng ta: sự ghen tị.

Ghen ghét…Đây là đầu mối sinh ra của tất
cả mọi sự. Ghen tị dẫn đến thù ghét, không thể nói chuyện thân mật, rồi nổi giận,
rồi bạo lực, rồi đổ máu…Chúng ta còn nhớ chuyện Cain và Abel?

Trong cuộc sống chúng ta kinh nghiệm nhiều
thảm cảnh bắt đầu từ cái máu ghen này.

Thường chúng ta hay ghen tị với một ai
đó được trời thương hơn mình, xinh đẹp hơn mình tí, may mắn hơn mình tí, thành
công hơn mình tí….So sánh…Nhẹ nhàng thì ghen tị dẫn đến mâu thuẫn, khó nói chuyện
với nhau, nói xấu nói hành sau lưng, tìm mọi cách triệt nhau…Ghen tị làm cuộc sống
mình nặng nề hơn, làm mình mất nhiều thời gian và tâm trí hơn cho những chiến
thuật mưu mô. Ghen tị ở mức độ nặng hơn nữa là những hành vi bạo lực được mặc bởi
muôn vàn cách.

Trong tình yêu thì còn ghê gớm hơn nữa:
ghen Hoạn Thư, cuồng ghen…và rồi là những thảm án…

Chương 21 trong Tin Mừng Matthêô khởi đầu
bằng trình thuật Chúa Giêsu vào thành Giêrusalem. Thế nên những lời Chúa Giêsu
nói bây giờ trong bối cảnh leo thang căng thẳng giữa Chúa Giêsu và lãnh đạo tôn
giáo Do thái. Trước dụ ngôn này là dụ ngôn về hai người con trai, mà qua đó
Chúa ám chỉ cách rõ ràng hơn về thái độ vâng nghe Thiên Chúa nơi dân Ngài, mà
ám chỉ mạnh mẽ ở đây đó là thái độ của các lãnh đạo tôn giáo Do thái.

Dụ ngôn các tá điền sát nhân lại càng
đào sâu thêm căng thẳng giữa Chúa Giêsu và các lãnh đạo tôn giáo này. Có thể
nói, qua dụ ngôn này, Chúa Giêsu công khai nói về sự tráo trở, độc ác và giả
hình của nhóm người này. Chúa hỏi và để họ trả lời theo câu chuyện Người kể:
“Ông chủ sẽ làm gì?”, “ông sẽ tru diệt bọn chúng, cho các tá điền khác thuê…”.
Tuy nhiên, khi hiểu ra ý của dụ ngôn vừa kể và câu trả lời như bị mắc bẫy giăng
ra hại chính mình, họ hiểu dụ ngôn ấy nói về họ, họ tìm cách bắt Người. Và chẳng
bao lâu nữa, ngay tại Giêrusalem này, họ đã bắt được Người và hành hình theo
cách họ tính.

Cũng có những lúc chúng ta trách Chúa,
vì sao người nọ người kia được cái này cái nọ, được may mắn, ăn sung mặc sướng,
được người này người kia thương, được đủ mọi thứ, còn mình…Những thứ đó rồi
cũng qua, cái còn đọng lại là gì: là tình yêu mình sống cho Chúa và tha nhân.

Đức Thánh cha Phanxico cũng có những lời
dạy bảo về lòng đố kị, ghen tương rất gần gũi với lối suy nghĩ của chúng ta:

“Lòng đố kỵ thật xấu xa! Đó là một thái
độ xấu. Sự ghen ghét và lòng đố kỵ phát triển trong lòng người ta như cỏ dại.
Nó phát triển và không để cho bất kỳ thứ thảo mộc tốt lành nào có thể mọc lên
được nữa. Thứ cỏ dại ấy sẽ khiến tâm hồn người ta ra tối tăm, bệnh hoạn. Nó
không để cho con người được bình an nhưng khiến con tim luôn dằn vặt, đau đớn.
Một con tim đố kỵ rất có thể dẫn đến mưu sát và chết chóc. Kinh Thánh đã nói rất
rõ: Lòng ghen tị tội lỗi đã mang sự chết vào trần gian.

Lòng đố kỵ dẫn đến việc ‘giết’ những người
có điều mà mình không có. Nhưng người ấy sẽ luôn đau khổ, vì một con tim ghen
ghét và đố kỵ sẽ luôn khổ đau, một sự khổ đau muốn người khác phải chết. Chúng
ta không phải đi đâu xa mới có thể thấy những điều này. Rất nhiều lần, trong cộng
đoàn của chúng ta, vì ghen ghét, người ta đã giết hại nhau bằng miệng lưỡi và
ngôn từ của mình. Khi không thích hay ghen ghét một điều gì đó, người ta bắt đầu
xì xầm, bàn tán. Và chính những lời bàn tán đó sẽ giết chết người khác.”

Khi nào trong lòng chúng ta còn có chỗ
cho ghen tị, thì đừng mong một sự bình an nội tâm, một niềm vui thanh thoát và
một niềm hạnh phúc dâng trào…

Hãy nhìn ra những điểm sáng, điểm tốt
nơi anh em, để mình nỗ lực phấn đấu, hơn là để ghen tị…Hãy học theo những lời của
thánh Phaolo: Vui với người    vui…

Và hãy cố gắng nhìn thấy sự quan phòng của
Thiên Chúa, để cộng tác với Ngài, đừng là những kẻ phá hoại công trình của
Thiên Chúa nơi anh chị em, và nơi chính mình.

Điều làm cho chúng ta suy nghĩ đó là
cách Thiên Chúa hằng kiên nhẫn với dân của Ngài? Không phải bây giờ, cả đến Con
Thiên Chúa đang ở đây và ngay lúc này phải đối diện với sự bắt bớ và giết hại,
mà qua từng trang lịch sử dân riêng, các ngôn sứ được sai đến đều chịu cảnh tượng
thê thảm như vậy. Đó là sự nhẫn nại đến vô hạn, sự yêu thương đến vô bờ, mà
Chúa hằng dành cho dân Israel nói riêng và cho tất cả con người nói chung.
Chúng ta có thể thể suy nghĩ theo kiểu của mình rằng: “Ông sẽ tru diệt chúng, sẽ
cho các tá điền khác thuê…”, nhưng với Thiên Chúa, quả thật, Ngài không hành động
như chúng ta nghĩ. Cả đến Con Một mà Chúa còn dám hy sinh thì nhẫn nại và yêu
thương thêm một chút nào có khó khăn gì. Và cứ như thế mà Con của Chúa đã chết
cho chúng ta. Tội lỗi hay hình phạt là do con người chọn lựa và chuốc lấy. Nếu
chọn lựa sự tráo trở, giả dối và đầy tham vọng, con người phải gánh chịu trách
nhiệm trước chọn lựa của mình.

Cái nhìn của Chúa khác cái nhìn của loài
người. Khả năng của Chúa cũng tuyệt vời hơn khả năng loài người. Viên đá mà “những
người thợ xây” – tức loài người chúng ta – coi là đồ bỏ đi, thì Thiên Chúa có
thể biến thành tảng đá góc tường. Thí dụ viên đá Phêrô đã 3 lấn chối Chúa, viên
đá Phaolô và biến cố trên đường Đamát, viên đá Augustinô… Nhiều anh chị em tôi
cũng có thể là những viên đá như thế, vậy tôi hãy khoan dung… Ngay cả tôi cũng
có thể là như thế, nên tôi hãy trông cậy.

Lm. Anmai, CSsR