Nhớ về cha giáo Phaolô Lê Tấn Thành

Buồn vì Hội thánh VN, Tổng Giáo phận Saigon mất đi một linh mục tài đức vẹn
toàn. Thương nhớ vì biết bao nhiêu thế hệ học trò gồm rất nhiều linh mục, cựu
chủng sinh sẽ không còn được trông thấy ngài, gặp ngài và trao đổi tâm tình với
ngài nữa.

Sau tin ngài qua đời, tác giả Thiên Lý đã viết ngay một bài tựa đề “Một đời gắn bó với chủng viện” để chia sẻ
một vài thông tin về cha giáo đáng kính này. Rồi trên trang web tgpsaigon.net
sáng nay thứ hai 8-10 cũng có bản tin về “Lễ phát tang Linh mục
Phaolô Lê Tấn Thành – nguyên Giám đốc Đại Chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn” trong đó có
nhắc đến bài giảng của LM I. Hồ Văn Xuân, Tổng Đại diện Saigon. Bản tin trên
cho biết, chia sẻ trong Thánh lễ, bằng những
câu chuyện thật cảm động về cha cố bề trên Phaolô, linh mục Tổng Đại diện Inhaxiô
đã nêu bật sự uyên bác, khiêm tốn và khôn ngoan của một vị
tôn sư đáng kính đang nằm giữa ngôi Thánh đường cổ kính này (nhà nguyện TCV Sg xưa).     

Về cha giáo Phaolô, tôi cũng như các bạn cùng lớp, có khá nhiều kỷ niệm với
ngài, nhất là luôn mang trong tâm trí những cảm nhận không thể nào quên về một
vị “Tôn sư đáng kính” này.

Chúng tôi được học với ngài năm cuối ở Tiểu Chủng viện Saigon, môn tâm lý học
lớp đệ nhất. Rồi sang Đại Chủng viện cũng được thụ giáo ngài trong hai năm triết.
Thời gian chỉ có ba năm làm học trò, nhưng thực sự chúng tôi đã có nhiều cảm nhận
về ngài. Tôi xin phép được mượn ý của linh mục TĐD Inhaxiô, để nói về ngài như
một lời tri ân và vĩnh biệt vị thầy đáng kính. Đó là nơi ngài, chúng tôi nhận
ra đó là một nhà giáo khiêm tốn, uyên bác và đầy khôn ngoan.

Cha giáo khiêm tốn. Tất cả học
trò của ngài đều khẳng định là cha giáo Phaolô là một vị linh mục khiêm tốn.
Ngài khiêm tốn trong cách nói năng, đi đứng và giao tiếp với người khác. Đức
tính khiêm tốn nơi ngài được bộc lộ ra trong hai cách rõ ràng nhất: nói ít và
cười ít. Có lẽ qua hai biểu hiện này mà nhiều người “sợ” ngài, cảm thấy ngài là
người khó gần, khó tiếp xúc. Thực sự, các học trò của ngài ai cũng “sợ” ngài.
Nhưng “sợ” mà vẫn kính, vẫn yêu, vẫn ngưỡng mộ… Trong giờ lớp ngài, mọi người
không ai bảo ai, tất cả đều “nghiêm túc” bởi cha giáo lúc nào cũng say sưa dẫn
đường cho học trò chìm vào những ý tưởng cao sâu, mới lạ và không kém phần hấp
dẫn.

Cha giáo Phaolô khiêm tốn, nhưng ngài không đóng khung, xa rời mọi người. Nhiều
học trò khi tiếp xúc trực tiếp với ngài thì mới thấy ngài dễ thương, dễ gần và
dễ cảm thông. Vẻ khô khan của ngài có thể làm cho nhiều người xa cách ngài,
nhưng đó chỉ là bề ngoài của một tính cách. Trong thâm tâm, ngài là một linh mục
có tấm lòng bao dung và vị tha. Ngài đã từng sửa chữa xe gắn máy cho các thầy,
đã từng chỉnh sửa đồng hồ hư cho những ai có nhu cầu, đã từng hướng dẫn cách chọn
sách và đọc sách vv…

Nhiều người nhận xét, cha giáo Phaolô có đức khiêm tốn của một linh mục
thánh thiện và còn có sự thông thái của một triết gia.

Cha giáo uyên bác. Khi chưa
được học ngài, chúng tôi đã nghe “tiếng tăm” về ngài. Một cha giáo thông thái
và uyên thâm. Khi được thụ giáo trực tiếp với ngài, quả thực chúng tôi đã bị mê
hoặc bởi sự uyên bác của ngài, nhất là trong lãnh vực triết học. Mặc dù ngài có
vẻ khô khan trong giao tiếp ứng xử bên ngoài, nhưng trên bục giảng ngài tỏ ra
thật lôi cuốn. Kiến thức của ngài lúc nào cũng phong phú, mênh mông. Không phải
chỉ những kiến thức trong lĩnh vực ngài giảng dạy, nhưng cả trong những hiểu biết
về xã hội, văn hóa, nghệ thuật…

Khi giảng bài, cha giáo ít khi dùng phấn và bảng, và lời giảng của ngài thường
cô đọng, không lan man. Một vài học trò nhận xét “cua” (giáo trình) của ngài
khô khan, khó hiểu. Nhưng thực chất khi giảng, ngài đã quảng diễn vấn đề rất
sâu và cũng rất xa. Sự hấp dẫn của ngài không phải là tài hùng biện, mà là sự
uyên bác và thâm sâu của một triết gia. Bài giảng của ngài thường có tính gợi mở,
dẫn dắt hơn là bắt học viên “học thuộc lòng”.

Cha giáo Phaolô là một con người của tư tưởng. Ngài không viết sách, nhưng
những bài giảng của ngài là những kho kiến thức mênh mông được ngài truyền đạt
một cách mới mẻ và sáng tạo. Nhiều thế hệ học trò của ngài đã học được nơi ngài
khả năng suy tư triết học một cách sâu sắc và kỹ năng vận dụng tư duy hiệu quả trong
cuộc sống và trong mục vụ.

Cha giáo Phaolô còn là một nhà giáo dục khôn ngoan và cẩn trọng.

Cha giáo khôn ngoan. Trong
công việc giảng dạy và hướng dẫn chủng sinh, ngài luôn được coi là một cha giáo
cần mẫn và cẩn trọng. Có thể nói ngài đã trải qua cả cuộc đời linh mục với vai
trò thầy dạy hơn là cha xứ. Tác giả Thiên Lý đã viết về ngài như sau: “…45 năm gắn bó với chủng viện (nghỉ
hưu năm 2005), cha Thành ôm ấp không ít suy tư cho công việc đào tạo linh mục.
Trong những câu nói, hoặc cái nhíu mày nghĩ ngợi của ngài, chúng tôi đều đọc thấy
từng trở trăn cho việc giáo dục, giảng dạy. Cha tâm niệm: ‘Dạy kiến thức chỉ là một phần. Phần khác
là phải làm sao cho các thầy nắm bắt, quan tâm vấn đề xã hội, để khi ra ngoài
có thể làm những công việc mưu ích cho bà con giáo dân’. Từng đi du học, cha nhận ra điều khác
biệt trong lối dạy của phương Tây so với Việt Nam chính là ở phương cách để cho
người học có thể chủ động. Chính vì thế, mỗi khi gởi các chủng sinh, các linh mục
trẻ sang nước ngoài du học, cha đều khuyên nhắc họ cố gắng nắm bắt cách thức
này. Bên cạnh đó, ngài còn yêu cầu các chủng sinh, linh mục trẻ chú trọng vào học
ngoại ngữ, không chỉ văn viết mà cả văn nói, thông qua việc trao đổi, trò chuyện
thường xuyên với người bản địa.” (Nguồn FB).

Sự khôn ngoan của ngài không chỉ là sự dè dặt thường tình của một nhà giáo
dục, mà đó là một sự cân nhắc kỹ lưỡng của một nhà giáo thông thái.

Tác giả Thiên Lý kể lại, “Tuy
ít bày tỏ tình cảm nhưng bằng cách riêng của mình, ‘cây Poọc-phia’ (là biệt danh học
trò đặt cho ngài – NV) luôn
hết lòng nâng đỡ, đồng hành với các thầy trong hành trình đi theo ơn gọi. Sau mỗi
bữa cơm trưa hoặc chiều, các cha giáo trong chủng viện thường cùng chủng sinh
bách bộ nhưng ít khi nào thấy bóng dáng của cha Thành đi cùng học trò. Cũng có
vài chủng sinh thắc mắc với cha: ‘Sao
cha không cùng đi với tụi con cho vui?’
thì cha chỉ im lặng cười. Nhớ lại kỷ niệm đã qua ấy, cha giải thích: ‘Có biết tại sao tôi không đi với các thầy
không? Là vì tôi nhận nhiệm vụ cuối năm bỏ phiếu, xem coi chủng sinh đó có thể
tiếp tục hay không. Nếu tôi cứ đi cùng như vậy thì các thầy sẽ không thoải mái
và tự nhiên bộc lộ. Tôi muốn để các thầy nhìn thấy rõ con đường mình đang chọn
chứ không bị bất cứ một điều gì chi phối’.”… Sự khôn
ngoan của ngài là như vậy đó!

Trong tâm tình nhớ về một người thầy đáng kính đã ra đi, chúng ta xin tri
ân công lao của cha giáo Phaolô và xin ngài tiếp tục cầu nguyện cho tất cả những
học trò đã chịu ơn ngài dạy dỗ, huấn luyện. Mong cha yên nghỉ trong Chúa.